Kako je došlo do brisanja iz registra stalnog stanovništva 1992. godine?

Brisanje iz registra stalnog stanovništva je bio čin samovolje upravnih organa Republike Slovenije koji nije bio zasnovan na zakonu. Zbog toga je nezakonitost tog čina ustvrdio i Ustavni sud Republike Slovenije. Brisanje je pogodilo ljude koji su u najvećem dijelu (ali ne svi) rođeni u drugim republikama bivše Jugoslavije, koji su imali jugoslavensko državljanstvo i u pravilu još i državljanstvo jedne od republika bivše Jugoslavije te su živjeli u Socijalističkoj Republici Sloveniji i u njoj imali prijavljen stalni boravak.

Prilikom osamostaljenja Slovenije 25. 6. 1991. su oni koji su imali republičko državljanstvo SR Slovenije državljanstvo nove države Republike Slovenije dobili automatično, dok su svi državljani drugih republika SFRJ sa stalnim boravkom u SR Sloveniji imali prema članku 40. Zakona o državljanstvu Republike Slovenije pravo u roku šest mjeseci uložiti molbu za slovensko državljanstvo.

Onima koji nisu dobili državljanstvo (budući da zbog nekog razloga nisu uložili molbu, ili je njihova molba bila odbijena ili odbačena, ili je postupak bio prekinut) bio je oduzet status stalnog stanovnika. Stalni boravak su im upravni organi Republike Slovenije oduzeli arbitrarno, a tako su postupali zbog centralnog internog upustva Ministarstva unutarnjih poslova kojeg je tada vodio ministar Igor Bavčar, a državni sekretar na tom ministarstvu je bio Slavko Debelak. Oduzimanje statusa stalnog stanovnika prouzrokovalo je gubitak ekonomskih i socijalnih prava koja su povezana sa tim statusom.

Više informacija o brisanju iz registra stalnog stanovništva je dostupno u knjigama Dedić et al. 2003, Lipovec Čebron i Zorn 2008 te Kogovšek et al. 2010.